1993.06 – Tháng Sáu, Trăng Trôi Tản Mạn Mấy Vần Thơ

. LVM, bút danh trên báo Văn Lang:

Thạch Hãn MN

Trời trong xanh, mây trắng ngắt. Tháng Sáu, rung rung đâu đây tiếng nắng reo thành nhạc. Hè về. Hè về.

Một cõi thanh bình trong sáng nào vọng tới. Gió Lào nung chín nương bắp cằn bên kia dòng Thạch Hãn. Tháng Sáu. Rạo rực. Ngất ngây. Tháng Sáu của an lành mộng ước. Tháng Sáu có búp măng xanh, có bông mía trắng….

Ai xui rằng mùa măng chưa tới Mà mùa măng về thôi chẳng ngọt Vườn măng rừng tháng sáu đêm sâu Muốn làm người học trò mười bảy tuổi Đạp xe trên đường đồng Bông mía trắng những căn nhà ngủ dưới cây (1)

Tháng Sáu rửa cất đôi dép quai da còn thơm đế cao su trắng. Tháng Sáu chân trần, với giàn ná thun, với cần câu trúc, với chiếc xe đạp loanh quanh những cành phượng đỏ đầu tường. Tháng Sáu của những chùm me keo cong vòng và khúc ô môi róc vội. Tháng Sáu của chia tay sân trường tuổi nhỏ.

Sân trường không rộng. Tuổi nhỏ không dài. Búp măng thôi xanh. Bông mía thôi trắng. Tháng Tư quất rát mặt. Cho tháng Sáu ngậm ngùi đứng nhìn những chia lìa sân đời tuổi lớn. Hoa phượng ngượng ngùng cho màu đỏ chính mình. Hoa phượng đừng đỏ nữa. Câm nín. Uất hận. Ôi, tháng Sáu quê nhà.

đời mẹ tủi hờn nên bát canh hẹ mùa hè đắng nghét cả mùa đông tháng giêng rồi tháng chạp đời em rồi một nắng hai sương (2)

Từ Giêng tới Chạp. Quanh năm tận khổ. Nắng một, sương hai. Vui ít, buồn nhiều. Tháng Sáu chưa dứt tiếng ve đã nghe chớm Thu về rờn rợn. Mùa Thu tháng Tám tháng Mười chỉ thấy mưa sa trên màu cờ đỏ. Đìu hiu. Tê buốt. Ôi, tội tình chi tháng Sáu quê nhà.

Tháng Sáu lướt qua thềm lửa lạnh Trưa nối chiều cây trút lá ra đi Sương hồng dâng ngõ đời ráo tạnh Trào lên mắt đỏ lời gì Đêm hát về một trận gió Thổi ngược đầu những đóa cúc tàn Ngày mẫu đơn nát ngực Những búp sen trên đồng đỏ than Vẫn nở lòng huyết dụ (3)

*

Liên phát lô trung thấp vị can. Sen nở trong lò càng thắm sắc. Thương những nụ hoa trải trên đồng cháy đón lấy gót trần. Năm nay nhuần, tháng Sáu dương lịch ôm lấy ngày đản sinh Bồ Tát. Chợt nhớ con dốc dẫn lên chùa, ánh trăng hiền lấp lánh trên những lá sen tròn lẳng. Số không đạt đến vô cùng. Mùa tâm hoa nở chập chùng bước hoa. Vô lượng. Bát nhã.

mẹ ngồi tụng kinh Liên Hoa làm thơm suốt cả dãy nhà ba gian mình con ngủ gật cạnh bàn bài chưa thuộc hẳn mộng toàn hoa sen (4)

Tâm hoa nở. Tâm nở hoa. Trùng trùng duyên khởi. Hiện thể trí tuệ.

Xin làm ẩn mật hương thiền Làm lời trong miệng ngưởi hiền nói ra Đem tâm hư gột cái tà Dội lên thế giới ta bà ánh dương (5)

Mở rộng ra những cánh tay độ lượng. Thương người như thương ta. Ánh dương chiếu suốt. Ánh dương đỉnh Ngọ lòng người. Cứu người như cứu ta. Xóa mất dấu chiếc bóng những bức tường, những bức màn u ám.

Tháng Sáu nằm tiếc những thanh xuân tuẫn tiết Dũng cảm đầu huệ Thềm đá mùa Xuân Ở một nơi khác (3)

Nơi nào khác? Chẳng đâu xa. Ở đó, mẩu đối thoại tiêu biểu cho sinh hoạt hàng ngày khá lạnh: – Tại sao bạn bị bắt? – Tôi không đồng ý với Giang Thanh. – Tại sao bạn vào đây? – Tôi nhất trí với Giang Thanh. – Còn bạn? – Tôi là Giang Thanh.

Nghe quen quen. Như chuyện chính mình. Như chuyện xứ mình. Nơi đứng đầu mọi thứ nhà là nhà tù, nhà giam. Đứng cuối là nhà quàn, nhà xác. Khoảng giữa là nhà tu, nhà văn, nhà thơ, nhà binh, nhà báo, nhà giáo, nhà buôn…, mỗi người oằn cổ còng lưng dăm ba cái kế hoạch ngũ niên.

Ơi, con người. Và quyền làm người.

Tiếng ai khóc trong đêm trường bất tận? Lời ai ru trào máu lệ bi thương? Hồn ai đó, đôi tay gầy sờ soạng, Là hồn tôi tìm dấu cũ quê hương. (6)

Nào khác gì chuyện huyễn hoặc? Ơi, sống, và nỗi khát khao được sống. Cho ra người. Trong ánh sáng từ ái giữa mắt người nhìn người. Nào khác gì chuyện quê nhà? Quyền uy chỉ có trên nhúm gạo. Sức mạnh chỉ có trên nòng súng. Vết thương bao năm há miệng vẫn nín câm. Lưỡi lê uốn năm lần bảy lượt cũng không hé một lời.

Trong đêm cùng chế độ Mọi tia sáng chỉ lóe ra cùng tiếng nổ (7)

Ở đó, tháng Sáu tối đen tức nước vỡ bờ. Tháng Sáu khuấy đục mười ngàn năm văn hóa. Tháng Sáu sóng to ập tới Vạn Lý Trường Thành. Tháng Sáu giông bão xô giạt Nhân Dân Đại Sảnh.

Hàng triệu người tìm đến Thiên An Môn Để chui ra từ bóng tối Lịch sử đã rõ nét hừng đông Chúng tôi không thấy gì ngoài đường bay thế kỷ sắp tới Chúng tôi không thấy gì ngoài tượng Nữ Thần Dân Chủ vừa dựng giữa trái tim Trung Quốc Cái chiều cao mười thước Đứng ở góc cạnh nào của thế giới cũng đều thấy được Bởi nó đã là đỉnh Hy Mã Lạp Sơn hy vọng loài người (8)

Tháng sáu đắng cay. Tháng Sáu bạo tàn.

Tháng Sáu bập bùng lửa đốt sách từ cõi xưa vọng tới. Tháng Sáu ầm ì xích xe tăng nghiền nát thân thiếu nữ. Tháng Sáu trùng trùng những nòng súng lạnh khạc lửa thép vào những quả tim nóng hổi yêu thương con người. Tháng Sáu có những bộ óc già nua và những đuôi mắt xơ cứng nhìn quảng trường loang loáng máu, nhầy nhụa thịt. Sinh viên. Thanh niên. Rường cột nước nhà và tương lai xứ sở cùng oằn oại. Tháng Sáu nhắc nhớ về một mùa Xuân phương xa mấy mươi năm trước….

Anh một trái tim em một trái tim Chúng kéo đầy đường chiến xa đại bác Hãy cho anh giận bằng ngực em Như chúng bắn lửa thép vào Môi son họng súng Mỗi ngã tư mặt anh là hàng rào Hãy cho anh la bằng cổ em Trời mai bay rực rỡ Chúng nó say giết người như gạch ngói Như lòng chúng ta chỉ thèm khát tương lai Hãy cho anh run bằng má em Khi chúng đóng mọi đường biên giới Lùa những ngón tay vào nhau Thân thể anh chờ đợi Hãy cho anh ngủ bằng trán em Đau dấu đạn Đêm không bao giờ, không bao giờ đêm Chúng tấn công hoài những buổi sáng Hãy cho anh chết bằng da em Trong dây xích chiến xa tội nghiệp Anh sẽ sống bằng hơi thở em Hỡi những người kế tiếp (1)

Tháng Sáu cào tung ý thơ Đỗ Phủ. Cảm thời hoa tiễn lệ.

Tháng Sáu lung linh ánh nến Tô Đông Pha. Cúi đầu lạy ba đời chư Phật. Ngẩng đầu lên hai dòng lệ rơi.

Tháng Sáu thê thiết giọng Basho. Tiếng chuông chùa đã ngưng. Tiếng chuông hồn vẫn đổ. Âm vang từ hoa hương.

Sen trắng thơm ngát. Trăng rọi soi dòng sáng Mâu Ni: Vạn vật vô thường. Hãy kiên tâm dũng cảm.

Những giọt máu đổ ở Thiên An Môn Sẽ chảy tới thế kỷ 21 Những xác người đột ngột Đứng hết ở tương lai Những giọt nước mắt âm thầm rơi xuống mọi chiều mặt đất Sẽ là những sương mai Đợi loài người thức giấc Những sinh viên những công nhân những mọi tầng bàn tay trái tim và trí tuệ Đã mở suốt đường dài (8)

Đường dài. Đạo cả. Tiếng chuông hồn vẫn đổ, âm vang từ hoa hương, trong tâm người kế tiếp. Hãy kiên tâm dũng cảm. Phật có từng viết lời vàng bằng Hán tự, nhắn riêng người Trung Quốc?

Nên tháng Sáu Ba Lan dậy cờ biểu ngữ, trùng trùng người xuống đường chào mừng hơi thở dân chủ chờ từ 40 năm. Nên đường dài nối liền Warsaw, Praha, Bá Linh, Budapest…, vẽ lại Âu Châu óng ánh rực màu tươi. Hãy kiên tâm dũng cảm. Máu Thiên An Môn chảy ngược về vây hãm điện Cẩm Linh….

tim tôi là giấy chép tràn lương tâm máu tôi là mực ghi ngọn lửa hùng khóa tôi xiềng xích thép sẽ đồng tâm… (9)

ngực anh thủng lổ đạn tròn lưỡi lê thấu phổi tim còn nhảy đập nhịp ba, nhịp ba, nhịp ba tình yêu tự do mãi mãi (1)

*

Đuốc Dân Chủ, dù gãy vụn giữa quảng trường, đã nung chảy những bức màn sắt, thiêu rụi những bức màn tre, soi tỏ một phần nhân loại bị vây ám bấy lâu. Ánh sáng thần kỳ hắt lên thành chủ nghĩa những ánh mắt quay lại Ba Đình. Nhìn rõ tuổi thơ. Nhìn rõ đất nước. Nhìn từ xa… Tổ quốc.

Xứ sở thông minh Sao lắm trẻ con thất học Lắm ngôi trường xơ xác đến tang thương Tuổi thơ oằn vai mồ hôi nước mắt Tuổi thơ còng lưng xuống chiếc bơm xe đạp Tuổi thơ bay như lá ngã tư đường (10)

Xưa, nửa thế kỷ trước, ta có một góc thế hệ tự nguyện hy sinh thôi học từ lớp một lớp hai để cùng nhau dựng đảng, cướp chính quyền, giành lãnh đạo.

Nay, gần sang thiên niên kỷ mới, và dưới sự lãnh đạo đó, ta có nhiều thế hệ khác liên tục tự nguyện hy sinh thôi học để đi bán vé số với bia ôm.

Luận cương mới: Đấu tranh giai cấp quyết liệt hơn nữa để cuối đường xã hội chủ nghĩa chỉ còn hai, thường xuyên hòa hợp hòa giải với nhau: Lãnh Đạo Đảng & Điếm.

Xứ sở thật thà Sao thật lắm thứ điếm Điếm biệt thự – điếm chợ – điếm vườn Điếm cấp thấp bán trôn nuôi miệng Điếm cấp cao bán miệng nuôi trôn Vật giá tăng Vì hạ giá linh hồn (10)

Linh hồn rẻ như đầu tôm đuôi cá ở chợ chui chợ chạy. Linh hồn ruồi bu kiến đậu trên quầy cửa hàng tổng hợp quốc doanh. Từ khi lãnh đạo đầu tàu liên tục ra nghị quyết đưa đoàn toa xuống vực. Nên chi, có người, dù cố dốc lòng tin vào chủ nghĩa xã hội, vẫn luôn mắt trước mắt sau trông chừng cái xe đạp đã cẩn thận khóa đôi.

Cần lưu ý Có cái miệng được chế thành cái bẫy sau nụ cười là lởm chởm răng cưa Có cái môi mỏng ráp hơn lá mía hôn má bên này bật máu má bên kia Có trận đánh úp nhau bằng chữ nghĩa khái niệm bắn ra không biết lối thu về (10)

Ý tưởng mượn vay. Kinh điển hận thù. Chủ nghĩa ngoại lai. Độc quyền áp đặt.

Không có gì quý hơn độc lập tự do Tôi biết nó, thằng nói ra câu đó Tôi biết nó, đồng bào miền Bắc này biết nó Việc nó làm, tội nó phạm ra sao (7)

Nên chi, đã lớp lớp người nhìn lại chính mình, nhìn quanh, rồi cùng nhìn về chung một hướng. Dân tộc. Đại nghĩa. Lạy mẹ con đi.

Thưa mẹ, xương cha giờ về nương đất núi Mỗi tháng Sáu còn chất ngất ngậm ngùi thôi Tiếng kẻng còn vang giục giã đời tăm tối Không lẽ cứ ngồi với nỗi buồn rơi… (11)

Dù có sao Đừng thở dài Còn da lông mọc còn chồi nảy cây (10)

Nên chi, máu Thiên An Môn loang khắp địa cầu đứng sửng. Cho tiếng chuông hồn vẫn đổ, trong tâm người kế tiếp.

hy vọng tôi phục sinh vì thấy những người hai mươi hôm nay to lớn rõ ràng nói to lên anh em trong trái tim ngay không cần biện cãi trong gan ruột không của kẻ lái buôn trong mắt sáng trừng trừng vào mập mờ phản phúc ta bước đi đánh ngã đánh ngã những chủ nghĩa hư danh những luận thuyết đồng bóng đánh ngã những rào cản nô vong cho những cửa trời mở hy vọng phục sinh tình người được sống bé thơ đi ca hát líu lo chim bay trên đồng hoa rung chuông thánh thiện (12)

*

Tiếng chuông hồn vẫn đổ nhịp ba. Bi. Trí. Dũng. Có cái gì lớn hơn mà ta chưa mất? Không là có. Mất là còn. Rào cản bên trong tự mình không hủy, làm sao bung ra bứt phá xích xiềng ngoài?

Hãy kiên tâm dũng cảm.

Nếu tiếng khóc không lớn bằng niềm đau Và giọng cười không lấp được cơn buồn Hãy cho nhau những bàn tay nắm lại Hãy cho nhau những đôi chân cùng bước Nhẫn nại và im lặng Quê hương ngóng đợi Năm tháng mỏi mòn Đừng khóc bằng giọt lệ thở than Đừng cười bằng niềm vui quên lãng Nhẫn nại Im lặng Bước (13)

Theo nhịp lịch sử. Nam quốc sơn hà Nam đế cư, không thể khác. Bước. Đồng nhịp dân tộc. Ngọn dáo Mê Linh. Mặt trống Hà Hồi. Lá cỏ ngọn rau còn không cam uốn lưng bó gối. Tiếng cồng tiếng chiêng nào từng cúi đầu quy phục?

Lòng ta là những hàng thành quách cũ Tự ngàn năm bỗng vẵng tiếng loa xưa… (14)

Chí khí cũ gầm trong da thịt mới Vang dậy sâu tiềm thức tiếng mài dao (15)

Trên núi năm xưa. Tháng Sáu, chén trà, nụ sen, vầng trăng sáng. Và một tâm nguyện. Vị sư già nhìn trăng rồi đem cất chuỗi tràng hạt.

ai-đi-công-quả-cho-đời cho ta đứng lặng ngậm ngùi chiếc thân… (16)

lòng vui bát nhã tâm kinh mỗi giòng mỗi chữ thấy mình đẹp hơn quê nhà đói rách tủi hờn cứu người mài kiếm còn hơn ngồi thiền (4)

Xuống núi với thầy, mấy trăm năm sau, vẫn còn người nối bước. Tuệ Sĩ. Trí Siêu. Không Tánh. Trí Hải. Huyền Quang. Quảng Độ…. Vang vang đâu đây, tiếng chuông hồn vẫn đổ, âm vang từ hoa hương, trong tâm người kế tiếp. Những anh em gặp nhau từ chim lạc chim hồng.

thiền sư run tay gói kinh để tặng khách mai lên đường đi cứu non sông một chén trà sen rót mời hoan hỉ đại nguyện còn vang một tiếng chuông đồng (7)

Cổng tùng đôi cánh gài. Tháng sáu vắng câu kinh tiếng mõ. Mõ chuông đã nhập giòng người đi trải mật phơi gan.

Binh thư đêm ngày thay kinh phúng Nghiệp hữu che trùm cả lý không Nghiêng vai quảy gánh trần sa mộng Dưới trăng mài kiếm quét bụi hồng (13)

*

Hãy tự làm ngọn đèn soi sáng cho mình. Tự làm chỗ nương tựa cho mình. Không tìm một chỗ nương tựa nào khác ngoài chính mình. Mấy mươi năm thuyết pháp, Phật chẳng nói một lời. Yết đế. Ba la yết đế. Qua đò. Sẽ đến bến giác. Đáo bỉ ngạn. Nghe thôi thúc cùng nhịp với tiếng gọi núi sông.

đời cũng chỉ một lần thôi cát bụi giữ lòng mai khi rực rỡ xuân về tim hãy đốt lửa ngời soi mắt Mẹ niềm tin này xin nở ngát trời quê (18)

Vạn vật vô thường. Hãy kiên tâm dũng cảm. Không bám víu. Không sợ hãi.

chỉ cần chúng ta không sợ cái sợ làm hèn nhát con người nó là cái cùm to nặng nhất chẳng dễ mà vất bỏ đi nhưng cũng chỉ với sự gan lì mà một thanh niên Trung Hoa bất khuất đã người không đơn độc đứng chặn một đoàn tăng cái hình ảnh thách đố can trường như xoáy sâu vào tim óc của nhân loại đã quen ngoảnh mặt trước bạo lực độc tài (17)

Cứu khổ chúng sanh. Cứu nạn đồng bào. Không mong làm anh hùng. Chỉ là nỗi xúc động lịch sử. Nghe như một công án lạ tai. Giong tay đứng cản xe tăng thành Bồ Tát? Tháng 6-1993.

Chú thích: (1) Thanh Tâm Tuyền; (2) Huỳnh Liễu Ngạn; (3) Thường Quán; (4) Nguyễn Hữu Nhật; (5) Phan Ni Tấn (ND); (6) Thích Tuệ Sĩ; (7) Nguyễn Chí Thiện; (8) Lê Bi; (9) Hoàng Xuân Sơn; (10) Nguyễn Duy; (11) Võ Phượng; (12) Nguyễn Lương Huy; (13) Vĩnh Hảo; (14) Vũ Đình Liên; (15) Vũ Hoàng Chương; (16) Nghiêm Xuân Hồng; (17) Bắc Phong; (18) Thái Tú Hạp.